Шымкенттегі № 2 мүгедектерге арналған интернат директорының орынбасары Бекболат Салтаев «жасырын түрде спираль салып, жеті жыл бойы мүгедек қызды зорлау» ісіне қатысты түсініктеме берді, деп хабарлайды Almaty.tv тілшісі NEGE.KZ-ке сілтеме жасап.
Салтаевтың айтуынша, интернат 1953 жылы құрылған. Бұрын ол «психоневрологиялық медициналық-әлеуметтік мекеме» деп аталған, бірақ бірнеше жыл бұрын «Арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталығы» КММ болып өзгертілген.
Бүгінде интернатта 240 адам бар –120 ер адам және 120 әйел.
«Бұлардың бәрі – 18 жастан асқан ересектер. Барлығында шизофрения, тұлғаның бұзылуы, дебилизм және тағы басқа сол сияқты нейропсихиатриялық аурулар бар. Біз қамқорлық жасайтын азаматтар Түркістан облысынан келіп, өмір бойы тұрады. 150 қызметкер бар. Бұл интернат үйі немесе басқаша айтқанда үйге ұқсас интернат. Әйелдер бөлімі, ерлер бөлімі бар. Бір бөлмеде стандарт бойынша 4-5 адам жатады, бір адамға – бес шаршы метр. Түнде бөлімшелер кілтпен жабылады. Күндіз серуендеуге арналған алаңға шығады және бір асхана бар, соған барады», – деді Бекболат Салтаев.
Оның айтуынша, интернат тұрғындары серуендеуге, түскі асқа, кешкі асқа бірге барады, бірақ әрқашан олардың қасында медбикелер, санитарлар, күтушілер және әлеуметтік қызметкерлер болады.
«Денсаулық сақтау министрлігінің № 626 бұйрығы негізінде бала туу жасындағы, яғни 18 жастан 49 жасқа дейінгі әйелдерге бала тууды бақылау спиралі қойылады. Жыныстық қатынасқа түспеген қыздарға спираль қойылмады. Медициналық тексеру жүргізіледі, егер қыздың бұрын жыныстық қатынаста болғаны анықталса, онда спираль қойылады. Анасы шағым жасаған қызға, шын мәнінде, басқа 32 қызға да, оған да спираль салынды. Өйткені ол бұрын жыныстық қатынаста болған екен. Бұл қажетсіз жүктіліктің алдын алу үшін жасалады. Бұл оның интернатта болуы мүмкін дегенді білдірмейді. Олар көбінесе демалысқа, каникулға үйге барады. Біз интернаттан тыс не болып жатқанын білмейміз», – деді Салтаев.
Директордың орынбасары қыздың 2010 жылы 18 жасқа толғаннан кейін интернатқа түскенін атап өтті. Оған спираль 2013 жылы салынған.
«Сот шешімі бойынша интернат оның қамқоршысы болып есептеледі. Дәрігерлер интернат басшылығымен келіседі. Ережеде ата-аналарды хабардар ету керек екені көрсетілмеген. Дәрігер-еңбек сарапшылар комиссиясының шешімі бойынша адам мамандандырылған мекемеге жіберіледі, соған сәйкес сот оларға қамқоршының іс жүзінде қабілетсіз екенін растайтын, яғни оның әрекеттері үшін жауап бермейтінін растайтын еңбекке жарамсыздық парақтарын береді. Осыдан кейін олар интернатқа ауыстырылады және біз автомат түрде олардың қамқоршысы боламыз. Ата-аналар келісімін береді, ешкімді интернатқа мәжбүрлеп орналастырмайды. Ата-аналар туыстарына келіп тұра алады, өтініш жазып, оларды демалысқа алып кете алады», – деп түсіндірді Салтаев.
Қазір сотқа дейінгі тергеу жүріп жатыр, сот-медициналық сараптама және сот-психиатриялық сараптама жүргізілді.
«Тәуелсіз сарапшылардың пікірінше, қыз жыныстық қатынасқа түспеген. Ал психиатриялық сараптама нәтижелері бойынша ол жыныстық қатынастың не екенін де түсінбейді. Ол мүлдем қабілетсіз. Сотқа дейінгі тергеу әлі аяқталған жоқ. Интернат қызметкерлерінен сұрау алынып жатыр», – деп толықтырды ол.
Айта кетейік, Шымкент қаласының тұрғыны Әлия Мамутова мүгедек қызы қалалық интернатта зорланғанын және оған хабарламай спираль салып тастағанын айтқан болатын. Әйел адам тергеу ұзаққа созылып кеткендіктен видеоүндеу жариялады. Шымкент қаласының Полиция департаменті өкілдерінің сөзінше, бүгінде бұл дерек бойынша тергеу жүргізіліп жатыр.
