«Еңбек ресурстарын дамыту орталығы» АҚ сарапшылары 2017 жылғы түлектердің зейнетақы аударымдарының мөлшері бойынша зерттеу жүргізді. Зерттеу барысында оқуды аяқтағаннан кейін үш жылдан кейін магистратура түлектері бакалавриат түлектерінен орта есеппен 35%-ға көп табыс табатынын, ал ең жоғары жалақыны іскерлік әкімшілендіру магистрлері алатынын анықтады, деп хабарлайды Almaty.tv тілшісі Еңбек министрлігінің баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
Зерттеулер ҚР Білім және ғылым министрлігінің 2017 жылғы 120 мың түлек туралы ақпараты негізінде жүргізілді, ол 2018 жылы университеттердің рейтингтерін жасау үшін, олардың талданып отырған кезеңдегі зейнетақы жарналарын ескере отырып пайдаланылды.
«Түлектердің жалпы санынан 105,4 мың адам бакалавриатты, оның ішінде 77,5 мыңы – күндізгі оқу нысанын, 13,8 мыңы – магистратураны, 858 адам резидентураны және докторантураны аяқтады. Осы жылдың тамыз айындағы жағдай бойынша түлектердің жалпы санынан 286 адам қайтыс болды, ал 773-і Қазақстаннан кеткен болып саналады», – деп хабарлады ЕРДО Болжамдау департаментінің директоры Дмитрий Шумеков.
Талдаушы оқушылардың көпшілігі бітіру кезінде жұмыс істеп үлгергенін атап өтті. Мәселен, 2016 жылы бакалавриаттың «Болашақ» түлектерінің 44,3 мыңында (42%) зейнетақы жарналары болды, ал магистрлер арасында 8,8 мың адамда (63,8%) аударымдар болды.
«Осылайша, 53,7 мың адамда (44,8%) оқу аяқталардан бір жыл бұрын ресми жұмыс тәжірибесі болды. 2017 жылы бұл сан 78,4 мың адамға (65,3%), ал 2018 жылы 87,8 мың адамға (73%) дейін өсті. 2017-2020 жылдары 104,9 мың адамда немесе түлектердің 87%-ында оқу аяқталғаннан кейін кемінде бір рет ресми зейнетақы аударымдары болған», – деді Дмитрий Шумеков.
Мәселен, 2017 жылғы түлектердің цензураланған іріктемесінің зейнетақы аударымдарына жүргізілген талдау (жылдық орташа жалақы есебінен ең жоғары және ең төменгі көлемі бар түлектердің 5%-ы алып тасталды) жалақының ең жоғары өсімі PhD докторантурасын аяқтаған түлектерде екенін көрсетті.
2017 жылдан бастап 2020 жылға дейінгі кезеңде оның мәні 2,5 есеге өсті. Сырттай оқитын бакалавриат түлектерінің орташа жалақысы 1,7 есеге, ал күндізгі оқу түрін аяқтаған бакалаврлар үшін ол 2 есеге, ал магистрлердің жалақысы 1,8 есеге өсті.
Абсолютті мәндерде 2020 жылы докторантура бітірушілердің орташа табысы 330,3 мың теңге, күндізгі оқу нысанында магистратураны аяқтағандардікі – 227,7 мың теңге және сырттай оқуды аяқтағандардікі – 579,3 мың теңге, бакалавриатта – 165,1 мың теңге және сырттай оқитындарда 187,9 мың теңге болды.
«Осылайша, оқуды аяқтағаннан кейін үш жыл өткен соң магистрлердің жалақысы күндізгі және сырттай оқу нысанына бөлінбестен орта есеппен 230,5 мың теңге болды, бұл бакалавриат түлектері арасындағы ұқсас көрсеткіштен 35%-ға жоғары. Докторантура түлектерінің жалақысы 336,5 мың теңге болады, бұл бакалаврларға қарағанда 97%-ға (170,8 мың теңге) және магистрлерге қарағанда 46%-ға жоғары», – деп хабарлады талдаушы.
