Еліміз саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алуда

30.05.2017 15:13

Еліміз саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алуда. Ұлтымызға үлкен қасірет әкелген сол бір зұлмат жылдары миллиондаған адам жазықсыз жапа шекті. Олардың ішінде қазақ елінің көрнекті ұлдары - Алаш арыстары да бар еді. Содан бері бір ғасырға жуық уақыт өтсе де, сол нәубетті халық әлі ұмыта қойған жоқ. Алматыда талайды сарсаңға салып, қасірет шектірген саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алу шаралары толастар емес. Соның бірі- Бостандық ауданы әкімшілігінің ұйымдастыруымен Алаш ардақтысы Ораз Жандосовтың ескерткішінің алдында өтті.

Жазықсыз жапа шеккендердің қатарында мемлекет және қоғам қайраткері Ораз Жандосов та бар. Көптеген ірі қызметтерді атқарып, қай жақта жүрсе де, қазақтың мұңын мұқтап, жоғын жоқтаған азаматтың есімі қазір көп айтыла бермейді. Ораз Жандосов, Нығмет Нұрмақов, Сұлтан Қожановтар сияқты сол кезде нағыз саясатпен араласқандар қазір шет қалып, ұмытылып бара жатқандай.

«Әкем жастайынан ауқымды істерге араласқан, жетекшілік қызметтерді атқарды. 1932-1933 жылдың қысында Сарысу өзені бойындағы ел аштықтан қырылғанда Ораз Қиқымұлы оларды көшіріп, Жамбыл облысындағы Байқадам ауылына жеткізуді ұйымдастырып, ажалдан арашалаған. Бұл үлкен іс. Қазіргі жастар соның бәрін біле бермейді, ол кісінің тарихта алатын орнын жіті сезінбейді»,- деді Ораз Жандосовтың ұлы, Әли ЖАНДОСОВ. 

Биыл Алаш арыстарын жазықсыз «халық жауы» деген жаламен оққа байлаған 1937-38 жылғы сталиндік репрессияға 80 жыл толып отыр. Қазақ санын 42 пайызға бірақ қысқартқан сол зұлмат заманды қазіргі қоғам қорқасоқтап еске алады.

«Қазақстан бойынша жалпы 130 мыңдай адам қуғын-сүргінге ұшырап, 25 мыңнан астам адам атылған. Ең өкініштісі, сол адамдардың қай жерде жерленгені туралы ешқандай дерек қолымызда жоқ. Білетініміз - жаппай жерленгендер бар. Оралбай ауылының жанында Қандысайда жерленген 25-ші ақпан күні атылған 39 адам. Соның ішінде Нығметолла Сырғабеков, Сәкен Сейфуллин, Жанайдар Сәдуақасов, Құдайберген Жұбанов, Темірбек Жүргенов секілді қазақтың ұлы тұлғалары бар»,- деді Саяси қуғын-сүргін құрбандары қауымдастығының төрағасы, Жұмабек АШУҰЛЫ. 

Қазір Бостандық ауданында саяси қуғын-сүргінге ұшыраған алаш қайраткерлерінің 300-ге тарта ұрпақтары бар екен. Олардың әкелеріне, аталарына арнап кітап шығаруына, бейнефильм жасауына аудан тарапынан жан-жақты қолдау көрсетіліп келеді. Жыл сайын дәстүрлі түрде қаладағы білім ошақтарында сол жылдары атылған ардақтыларымыздың ұрпақтарымен кездесулер ұйымдастырылады. 

«Әрине, бұл ұйымдастырулар жастарға өте керек. Жастар өздерінің тарихын білу керек. Қазіргі алған тәуелсіздігіміз сол заманда, сол ағаларымыздың арқасында, сол кезде басталған деп есептеуге болады»,- деді Бостандық ауданы әкімінің орынбасары, Саят АҒЫБАЕВ. 

Ораз Қиқымұлы 1930-1933 жылдардағы қазақ халқының басына төнген аштықпен күреседі. Оның есімі мен ұлт тарихындағы атқарған істерін бүгінде ұрпағы мақтанышпен еске алады. Жиналған жұртшылық Алаш арысының ескерткішіне гүл шоқтарын қойды. «Ұлтым» деп өткен қайраткердің халқына жасаған жақсылығы ешуақытта ұмытылмайды.

Сая Меңдеке, Влад Шишко, «Алматы» телеарнасы



Теги: память