Алматының Өңірлік коммуникациялар қызметінің алаңында геронтолог Ольга Туеваның қатысуымен брифинг өтті, ол егде жастағы адамдардың денсаулығын күту және өмір сүру сапасын жақсарту бойынша негізгі ұсыныстарымен бөлісті, деп хабарлайды Аlmaty.tv.
Дәрігер өз сөзінде өмір сүру ұзақтығына айтарлықтай әсер етуі мүмкін негізгі факторлар туралы айтты. Мәселен, адам жасының қысқаруы мен өмір сүру сапасының нашарлауына әсер ететін факторларды 2005 жылы ДДҰ атап өткен болатын. Оған келесі себептер жатады:
1. Жоғары қан қысымы немесе гипертония.
2. Семіздік және дұрыс тамақтанбау.
3. Қандағы холестерин мен басқа майлардың жоғарылауы.
4. Физикалық белсенділіктің аздығы.
5. Темекі шегу.
6. Алкогольді шамадан тыс тұтыну.
7. Есірткіні қолдану.
8. «Сақтанбаған» жыныстық қатынас.
9. Ауыз су сапасының нашарлығы.
10. Ауаның ластануы.
- Бақылауға және өзгертуге болатын факторлар бар. Басқарылатын зиянды факторларды біз толығымен немесе кем дегенде ішінара жоя аламыз және осылайша аурудың дамуының алдын аламыз. Әл-ауқатымызды жақсартамыз және ұзақ өмір сүреміз. Тұқым қуалаушылық, жыныс және жас ерекшелегі сияқты басқарылмайтын факторлар да бар. Бірақ бұл факторларды белгілі бір дәрежеде бейтараптандыруға немесе басқарылатын факторлардың көмегімен орнын толтыруға болады. Өмір сүру ұзақтығын қамтамасыз ететін оқшауланған факторды бөліп көрсету мүмкін емес. Ұзақ өмір сүру «тұқым қуалайтын және сыртқы орта факторларының күрделі өзара әрекеттесуімен» анықталады, - деді геронтолог Ольга Туева.
Сонымен қатар физикалық белсенділіктің болмауы уақыт өте келе артық салмақтың пайда болуына, қысымның жоғарылауына және қандағы холестериннің жоғарылауына әкелуі мүмкін екенін атап өтті. Бұл факторлар созылмалы жүрек аурулары мен денсаулықтағы басқа да аурулардың ықтималдығын арттырады.
- Халықтың қартаюы және өмір сүру ұзақтығының артуы қымбат емдеуді қажет ететін созылмалы аурулар мен денсаулықтың нашарлау жағдайларының көбеюіне әкелді. Мінез-құлық әсерінен денсаулыққа төнетін қауіп факторлары әдетте адамның өз қалауы бойынша жасайтын әрекеттерін білдіреді. Сондықтан мұндай факторларды өмір салтын немесе мінез - құлық әдеттерін өзгерту арқылы жоюға немесе азайтуға болады, - деді Ольга Туева.
Дәрігер адамның өмір сүру ұзақтығы 25-30% жағдайда тұқым қуалаушылыққа байланысты екенін атап өтті. Бұған көптеген заманауи зерттеулер дәлел бола алады.
- Яғни ата-анасы, атасы мен әжесі ұзақ өмір сүрген адамдар да орта есеппен басқаларға қарағанда ұзақ өмір сүреді. Егер ата-аналардың өмір сүру ұзақтығы орташадан төмен болса, онда олардың балаларының да ұзақ өмір сүру ықтималдығы аз. Бірақ бұл тек ықтималдық. Әр адамның ұзақ өмір сүруі өзіне байланысты. Өйткені тұқым қуалаушылыққа қатысы жоқ басқа факторлардың үлесі - 70% . Бұл - өмір салты, әдеттер мен тамақтану, медициналық көмектің қол жетімділігі мен сапасы. Барлық осы факторлар, егер олар дұрыс қолданылса, ұзақ және толыққанды өмірді қамтамасыз ете алады. Осылайша, бұл көрсеткіште генетикалық үлес аз, бірақ адамның ұзақ өмір сүретін туыстары неғұрлым көп болса, оның 80 жастан асқанға дейін өмір сүру мүмкіндігі соғұрлым жоғары болатыны анықталды, - деді дәрігер.
Дәрігер қартайған кезде физикалық белсенділікті елемеуге болмайтынын, егде жастағы адамның күнделікті өміріне жеңіл гимнастиканы қосу керек екенін айтады.
- Таңды кез келген адам гимнастикадан бастауы керек. Ол денені оятады, барлық мүшелерді жұмыс істете бастайды, метаболизмді іске қосады, омыртқаның қозғалғыштығына ықпал етеді. Егде жастағы адамға арналған жаттығулар буындарға зақым келтірмеу үшін жеңіл болуы керек. Жаттығуды күнделікті өмірге енгізу буындардың ауырсынуы мен басқа да денсаулықтағы келеңсіздіктердің орнына күні бойы жақсы көңіл-күймен жүруге көмектеседі. Таңертеңгі гимнастикадан кейін суық және ыстық суды кезектестіре отырып, душ қабылдаңыз. Таңды осылай бастау күні бойы керемет күш береді, - деді сарапшы.
Геронтолог дәрігер белгілі бір кезеңге арналған күн тәртібін құруды ұсынады. Бірақ ескеретін жайт, егде жастағы адам шектен тыс құлшыныс танытпауы керек, физикалық белсенділік үшін мүмкіндігінше көп істі тындырамын деп шамадан тыс жұмыс жасамауы керек. Тамақтануға да ерекше назар аудару керек.
- Қарт адам өзінің тамақтану мәзіріне мұқият болу керек. Тағамға көкөніс салаттары, сүт және қышқыл сүт өнімдері, ет және балық енгізуі керек. Фаст-фудтан, қуырылған, тым ащы және тұзды тағамдардан бас тартқан жөн. Зейнеткердің мәзірі ойық жара мен гастриттің дамуын болдырмау үшін диеталық ойластырылған ас болуы керек. Егде жастағы адамдар энергияны оңтайлы жұмсау, физикалық және ақыл - ой белсенділігін арттырудан аулақ болу керек деген пікірмен келісе алмайды, ал күн тәртібі өзіне зияны тимейтіндей болуы керек, - деді геронтолог Ольга Туева.
Оқи отырыңыз: Алматылық қарттарға медициналық қолдау көрсетілді
