Жыл басынан бері 28 мыңнан астам адам банкрот атанды

Қазақстанда 28 мыңнан аса адам банкрот деп танылды. Мемлекет 147 миллиард теңгеден астам қарызды кешірді, деп хабарлайды Almaty.tv тілшісі Tengri Life-ке сілтеме жасап.

2023 жылғы 3 наурыздан бастап Қазақстанда банкроттық туралы заң күшіне енді. Ол азаматтардың төлеуге шамасы келмейтін қарыздардан ресми түрде құтылуға мүмкіндік береді. Үш түрлі рәсім қарастырылған:

• Соттан тыс – eGov порталы арқылы өтініш беру арқылы, сотсыз;
• Сот арқылы – мүлік болған жағдайда, сот арқылы;
• Төлем қабілеттілігін қалпына келтіру – тұрақты табысы бар азаматтар қарызды кесте бойынша төлейді.

Соттан тыс банкрот деп тану - табысы мен мүлкі жоқ азаматтарға арналған, қарыздар жай ғана кешіріледі. Сот арқылы банкрот деп тану кезінде мүлік сатылуы мүмкін, ал қалған қарыз кешіріледі. Төлем қабілетін қалпына келтіру – тұрақты табысы барлар үшін балама жол: қарызды белгілі бір мерзімде өтеп, мәртебесін сақтайды.

2025 жылғы мамырдың аяғына қарай 28 400 қазақстандық мемлекеттік кірістер органдары арқылы банкрот деп танылған, ал 196 адам – сот арқылы. Жалпы кешірілген қарыз сомасы – 147,1 миллиард теңге.

Тағы 103 азамат төлем қабілеттілігін қалпына келтіру жолын таңдаған. Соның ішінде сегізінің төлем кестесі бекітілген.

Қазақстандықтар банкрот деп тану рәсімін жиі қолдана бастады. 2024 жылы барлығы 83 057 өтініш түскен болса, 2025 жылдың алғашқы бес айында – 77 106 өтініш берілген.

2024 жылғы 20 тамыздан бастап рәсімдерді қолжетімді еткен маңызды өзгерістер күшіне енді:

• тұрақты табыс болса, төлем қабілеттілігін тіпті қарыз кешіктірмей-ақ, мүлкі жоқ болса да қалпына келтіруге болады;
• соттан тыс банкрот деп тану енді МҚҰ, ломбард, коллектор алдындағы қарыздарға да қолданылады – тек банктермен шектелмейді;
• өтініш беру жеңілдеді – енді қарыз сомасын, несие берушілер туралы мәліметті көрсетудің, құжаттар қосудың қажеті жоқ;
• 1 АЕК-тен төмен төлемдер қарызды өтеу болып саналмайды – мерзім соңғы "толыққанды" төлемнен бастап есептеледі.

Қазір Парламентте жаңа өзгерістер қаралып жатыр, олар 2025 жылдың аяғына дейін қабылдануы мүмкін:

• 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін берілген қарыздар бойынша "қарызды реттеу" міндетін алып тастау;
• соттан тыс банкрот деп тану рәсімін еш себепсіз тоқтату құқығын беру;
• банкрот деп тану рәсімі аяқталған соң, кредиттік бюролар базасында болмаған қарыздарды да автоматты түрде тоқтату.

Оқи отырыңыз: Шерзат Полаттың өліміне қатысты үкім қашан шығады